„Tłuścioszek” to często używane określenie dla kotów z nadwagą. Ale to, co na początku wydaje się czułym określeniem futrzaka, wskazuje na poważny problem z jego wagą. Badacze stwierdzili, że nawet 50 % wszystkich kotów domowych waży za dużo. Problem w tym, że otyłość nie tylko wpływa na jakość życia kota, ale przede wszystkim może mieć także szereg konsekwencji dla jego zdrowia. Jak sobie zatem radzić z otyłością u kota?
Czym jest otyłość u kota?
Podobnie jak człowiek, kot może cierpieć na nadwagę, gdy w jego ciele znajduje się nadmiar tkanki tłuszczowej. Taki kot waży więcej niż przeciętny futrzak tej samej rasy. Otyłość u kota oznacza przede wszystkim nadmierne gromadzenie się tkanki tłuszczowej i można o niej mówić w sytuacji, gdy waga kota przekracza 130% idealnej wagi..
Otyłość u kota występuje, gdy spożycie energii stale przekracza zapotrzebowanie energetyczne zwierzęcia. Oznacza to, że kot pochłania więcej energii niż zużywa. Nadmiar energii jest magazynowany w organizmie w postaci komórek tłuszczowych, przy czym liczba komórek tłuszczowych wzrasta u zwierząt, które wciąż rosną, podczas gdy u zwierząt dorosłych nadmiar energii jest magazynowany w już istniejących komórkach tłuszczowych, które następnie powiększają się.
Przyczyny otyłości u kota
Do rozwoju otyłości u kota przyczyniają się liczne czynniki. Należą do nich między innymi czynniki genetyczne, poziom aktywności fizycznej oraz zawartość energii w diecie. Prócz tych najbardziej oczywistych, powinniśmy również pamiętać o tym, że na otyłość u kota maja również wpływ:
- karmienie ad libitum,
- dieta wysokokaloryczna,
- sterylizacja i kastracja
- tryb życia,
- choroby: niedoczynność tarczycy, choroby trzustki, cukrzyca,
- niektóre leki (sterydy lub hormony),
- płeć: kocury są częściej otyłe niż kotki,
- spowolniony metabolizm ( po 7 roku życia),
- czynniki społeczne.
W większości przypadków nadmierne spożycie energii wynika z karmienia. Posiłki są często zbyt obfite, smakołyki podawane są zbyt często lub przekraczają wielkość kaloryczną racji żywnościowych, które kot powinien spożywać. Kolejnym częstym błędem jest żywienie ad libitum, czyli ciągłe podawanie pożywienia. Chociaż koty wolą otrzymywać wiele posiłków dziennie, ponieważ są przyzwyczajone do takiego podziału pożywienia poprzez polowanie, jeśli stale oferuje się im jedzenie, prawdopodobieństwo przekarmienia jest bardzo wysokie. Dlatego należy monitorować dzienną ilość jedzenia podawanego zwierzakowi.
W przypadku zwierząt wychodzących może być również tak, że szukają one dodatkowego źródła pożywienia w okolicy. W tym drugim przypadku ważne jest, aby porozmawiać z sąsiadami i poprosić ich, aby nie dokarmiali zwierzęcia ze względu na skłonność do tycia. Ponieważ karma wysokiej jakości często charakteryzuje się wyższą zawartością energii, jej podawanie może się wiązać podawaniem nadmiernej ilości kalorii, a co za tym idzie z ryzykiem otyłości.
Informacje o optymalnej ilości karmy dla kota w ciągu dnia można zazwyczaj znaleźć na opakowaniu karmy. producenci często dodają też miarkę dla łatwiejszego określenia ilości zapotrzebowania na karmę.
Dużą rolę w powstawaniu otyłości odgrywa brak ruchu, co szczególnie obserwuje się u kotów starszych i kotów domowych. Wykastrowane zwierzęta również mają tendencję do nadwagi. Podejrzewa się także, że u kotów istnieje predyspozycja genetyczna do tycia.
U kotów mogą także wystąpić choroby prowadzące do otyłości. Należą do nich na przykład choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca.
Skutki otyłości u kota
Niestety, otyłość to nie tylko nagromadzenie się tłuszczu w organizmie. To także cała masa negatywnych konsekwencji hormonalnych i metabolicznych, które stanowią źródło różnych, często bardzo poważnych chorób u kota, takich jak:
- choroba zwyrodnieniowa stawów,
- zaburzenia oddechowe,
- nietolerancja glukozy,
- cukrzyca,
- nadciśnienie,
- zmniejszona tolerancja na ciepło,
- choroby jelita grubego,
- niektóre typy nowotworów,
- zwiększone ryzyko wystąpienia powikłań anestezjologicznych i chirurgicznych oraz wiele innych.
Otyłość u kota może powodować także:
- zwiększone ryzyko przy zastosowaniu znieczulenia,
- utrudnienie przeprowadzenia rutynowych procedur leczenia, takich jak założenie wenflonu, omacywanie czy obrazowanie,
- niejednokrotnie konieczność przedłużenia czynności chirurgicznych,
- nerwowość i zwiększoną podatność na stres – otyły kot ma mniejsze możliwości ruchowe, przez co trudniej jest mu reagować na czynnik stresowy, ma np. problemy z ukryciem się.
Otyłość u kota początkowo pogarsza jakość życia zwierzęcia, na przykład nie może się on już normalnie się poruszać ani dbać o futerko. Otyłość u kota często wiąże się również z problemami z sierścią, skórą, oddychaniem i trawieniem. Coraz częściej obserwuje się choroby pęcherza moczowego i jamy ustnej, bóle stawów, zaburzenia rozrodu, choroby wątroby i niewydolność serca. Znacznie zwiększone jest ryzyko rozwoju cukrzycy. Rośnie również ryzyko powikłań podczas operacji. Ogólnie rzecz biorąc, średnia długość życia kota jest zmniejszona.
Tak więc smakołyki, które podawał opiekun z dobrymi intencjami, mogą stać się niebezpieczne dla życia i zdrowia kota. Dlatego każdy przyrost masy ciała kota, powinien być pilnie zbadany przez lekarza weterynarii.
Jak rozpoznać otyłość u kota?
Wielu właścicieli kotów ma trudności z rozpoznaniem, że ich zwierzę ma nadwagę. Jest to ważne dlatego, aby w odpowiednim czasie podjąć niezbędne działania zapobiegające dalszemu rozwojowi nadwagi.
Najważniejsza zasada dla opiekuna kota brzmi: Poznaj swojego kota!
Opiekun powinien zwracać uwagę na zmiany wyglądu zewnętrznego i zmiany behawioralne swojego kota. Najszybciej zauważalną zmianą zewnętrzną jest przyrost masy ciała kota i związane z nim złogi tłuszczu, które gromadzą się głównie w okolicach tułowia i na brzuchu. U kota z nadwagą nie można już bezpośrednio wyczuć żeber. Ponadto sierść może wydawać się łuszcząca się i tłusta, co zwykle wynika z tego, że zwierzę nie jest już w stanie wykonywać zwykłej higieny. Szczególnie trudno dostępna dla kota jest tylna część jego ciała.
Ponadto u otyłego kota maleje aktywność ruchowa. Koty z nadwagą często cierpi także na zaparcia. Oprócz tych objawów mogą cechy chorób wtórnych. I także na przykład kot cierpiący (w wyniku otyłości na cukrzycę) ma zwiększone zapotrzebowanie na wodę.
Jeśli opiekun nie ma pewności, czy problemy jego kota mogą być spowodowane nadwagą powinien wybrać się ze swoim pupilem na konsultację weterynaryjną.
Otyłość u kota: diagnoza u weterynarza
Weterynarze są przeszkoleni w zakresie rozpoznawania otyłości u kotów, a także posługują się tabelami wagowi dla różnych ras kotów, które podają średnią wagę danej rasy. Ponieważ nawet w obrębie danej rasy zwierzę może być czasem większe, a czasem mniejsze, istnieją inne wskazówki, które powinny umożliwić obiektywną ocenę stanu wagi futrzaka. Korzystając z oceny kondycji ciała, lekarz weterynarii może określić, czy zwierzę ma idealną wagę lub w jakim stopniu od niej odbiega. Podstawą takiej oceny jest między innymi ocena widoczności żeber i talii.
Kot otyły powinien być poddany również odpowiednim badaniom dodatkowym – np. badaniu krwi i moczu, celem których jest rzetelna ocena jego aktualnego stanu zdrowia.
Ponadto można określić wskaźnik masy ciała kota – mierzony jest obwód ciała (w dziewiątym łuku żebrowym) i długość podudzia. Ta ocena stanu organizmu jest ważna w celu wykrycia innych możliwych chorób i, jeśli to konieczne, podjęcia działań mających na celu redukcję masy ciała. Jeżeli lekarz weterynarii zauważy, że u zwierzaka występuje nadwaga, przydatne mogą okazać się dalsze badania w celu wykrycia chorób wtórnych lub poszukiwania przyczyny nadmiernej wagi.
Przed wizytą w gabinecie weterynarii najlepiej zastanowić się, kiedy i co kot je oraz ile się rusza. A może jego dzienna rutyna zmieniła się w ostatnim czasie? Dostarcza to ważnych wskazówek dotyczących diagnozowania i leczenia otyłości.
Jak odchudzić kota z nadwagą?
Kot z całą pewnością cierpi z powodu nadwagi lub otyłości, dlatego jego opiekun w porozumieniu z lekarzem weterynarii powinien sporządzić odpowiedni harmonogram żywienia. Lekarz weterynarii może doradzić opiekunowi, jaka karma powinna zaspokajać zapotrzebowanie na ważne składniki odżywcze, takie jak białka, minerały i witaminy.
Jeśli kot ma nadwagę, nie wystarczy po prostu ograniczyć diety do dawki energetycznej odpowiadającej aktualnej masie ciała. Należy również wprowadzić dodatkowy ruch, który pomoże zwiększyć zapotrzebowanie kota na energię. Zwykle celem jest utrata około jednego procenta masy ciała tygodniowo, przy czym około 60 procent (wcześniej indywidualnie wyliczonego) zapotrzebowania energetycznego pokrywane jest w diecie redukcyjnej. Ważne jest jednak, aby zapotrzebowanie na składniki odżywcze było w dalszym ciągu zaspokajane. Można to zapewnić stosując karmę o większej zawartości składników odżywczych i mniejszej zawartości energii, na przykład o niższej zawartości tłuszczu lub wyższej zawartości białka.
Na co jeszcze zwrócić uwagę podczas odchudzania kota?
Co jest jeszcze ważne w procesie odchudzania kota i na co jeszcze warto zwrócić uwagę:
- proces odchudzania powinien przebiegać powoli – głodówki są zakazane, natomiast należy stopniowo ograniczać kalorie; optymalny spadek wagi wynosi ok. 0,3 kg tygodniowo,
- pozostali domownicy muszą być poinformowani o wprowadzonej diecie i mieć absolutny zakaz dokarmiania kociaka,
- utratę masy ciała należy zawsze monitorować, ponieważ zbyt szybka utrata wagi powoduje również utratę ważnej masy mięśniowej,
- wprowadzając nową karmę na początku należy ją mieszać ze starą karmą, z czasem zwiększając proporcje nowego produktu,
- jeśli w domu jest więcej niż jedno zwierzę należy przypilnować, aby kot nie podjadał z innych misek; jeśli to kot wychodzący, to na czas diety można wyprowadzać go na smyczy albo wypuszczać na zewnątrz zaraz po posiłku,
- należy zapewnić pupilowi dużo ruchu poprzez aktywną zabawę i spacery, zabawa powinna zmuszać do ruchu, a więc może to być polowanie na myszki, piłeczki, piórka, kocie wędki itd.; celem zabawy może być schwytanie przez kota określonego przedmiotu; doskonałym rozwiązaniem zwiększającym ilość ruchu są także rozbudowane drapaki i tunele.
Otyłość u kota: podsumowanie
Częstotliwość choroby: prawie co drugi kot ma nadwagę,
Przebieg choroby: przewlekły,
Rozpoznanie choroby: otyłość od ok. 15-20% powyżej wagi idealnej,
Leczenie: utrata wagi poprzez zmniejszenie spożycia energii przy wzmożonym wysiłku fizycznym,
Ryzyka chorób: choroby przewlekłe i skrócenia długości życia,
Zapobieganie otyłości u kota
Zapobieganie otyłości u kota polega na zapewnieniu mu odpowiedniej karmy w odpowiedniej dawce kalorycznej i z dostosowaniem się do ilości ruchu, a także trybu życia kota.