Białaczka u kota (FeLV) jest drugą po urazach najczęstszą przyczyną śmierci kotów, powodując śmierć 85%  zakażonych futrzaków w ciągu trzech lat od diagnozy. Wirus często powoduje anemię, a ponieważ osłabia układ odpornościowy, może również predysponować koty do innych infekcji.

Narażenie na wirusa białaczki kotów nie musi jednak oznaczać wyroku śmierci. Około 70% kotów, które zetknęły się z wirusem, jest w stanie samodzielnie zwalczyć infekcję. Jak diagnozuje się i leczy białaczkę? Jakie są rokowania dla kota z białaczką?

Jak rozprzestrzenia się wirus białaczki?

Białaczka u kota (FeLV) to choroba, która nie może być przenoszona na ludzi, psy ani inne zwierzęta. FeLV  może się przenieść z jednego kota na drugiego poprzez ślinę, krew, a w pewnym stopniu mocz i kał. Wirus nie jest w stanie przeżyć długo poza organizmem kota. Czas przeżycia wirusa  wynosi prawdopodobnie tylko kilka godzin.

Najczęstszymi sposobami rozprzestrzeniania się infekcji białaczki u kota są: pielęgnacja futra przez kota lub rany odniesione w walce między kotami. Kocięta mogą zarazić się chorobą nawet w brzuchu matki lub poprzez picie mleka  od zakażonej matki. Choroba jest często przenoszona przez pozornie zdrowe koty, więc nawet jeśli kot wygląda na zdrowego, może zostać zakażony i zdolny do przenoszenia wirusa.

Czynniki ryzyka zakażania wirusem białaczki 

Zarażenie się wirusem kociej  białaczki jest szczególnie łatwe w przypadku kociąt i młodych dorosłych kotów. Starsze koty są mniej podatne na zakażenie, ponieważ ich odporność zwiększa się wraz z wiekiem. W przypadku kotów przebywających wyłącznie w pomieszczeniach (niewychodzących) ryzyko zarażenia FeLV jest bardzo niskie. Koty żyjące w gospodarstwach, gdzie przebywa więcej futrzaków lub w hodowlach są bardziej narażone na ryzyko, zwłaszcza jeśli korzystają ze wspólnych naczyń z wodą, karmą i kuwet.

Tylko około 3% kotów w gospodarstwach domowych, w których jest jeden kot, jest zakażonych wirusem. Natomiast w przypadku kotów spędzających czas na świeżym powietrzu wskaźnik ten jest znacznie wyższy. Mimo to częstość występowania wirusa kociej białaczki spadła w ciągu ostatnich 25 lat dzięki szczepionkom i wiarygodnym testom.

Objawy białaczki FeLV u kota

Koty zakażone FeLV mogą wykazywać jeden lub więcej z następujących objawów:

• blade dziąsła, 
• zażółcenie błon wewnątrz jamy ustnej i w białkach oczu,
• powiększone węzły chłonne,
• infekcje pęcherza, skóry lub górnych dróg oddechowych,
• utrata masy ciała i/lub utrata apetytu,
• zły stan sierści,
• postępujące osłabienie i letarg,
• gorączka,
• biegunka,
• trudności w oddychaniu,
• choroby oczu,
• problemy z reprodukcją, takie jak np. bezpłodność u niewysterylizowanych kotek,
• zapalenie jamy ustnej wraz z owrzodzeniem dziąseł,
• zmiana zachowania i różne zaburzenia neurologiczne.

O innych chorobach kotów można przeczytać tutaj.

Diagnostyka białaczki u kota 

Diagnostyka białaczki u kota polega na przeprowadzeniu przez weterynarza prostego badania krwi zwanego testem ELISA, które identyfikuje białka FeLV we krwi. Test ten jest bardzo czuły i pozwala zdiagnozować chorobę kota na bardzo wczesnym etapie. Należy pamiętać, że niektóre koty mogą pozbyć się infekcji w ciągu kilku miesięcy, a po takim czasie wynik testu będzie negatywny.

Drugi rodzaj badania krwi o nazwie IFA, pozwala wykryć postęp infekcji w organizmie i jest mało prawdopodobne, aby kot, który uzyska pozytywny wynik tego testu, wyleczył się z wirusa. Test IFA przeprowadza się w laboratorium, a nie w klinice weterynaryjnej. Ogólnie rzecz biorąc koty, które mają wynik IFA-dodatni, mają złe rokowanie długoterminowe.

Na temat badań krwi kota więcej można znaleźć w artykułach: Badania krwi kota – co należy wiedzieć lub Wyniki badań krwi kota – jak je rozumieć?

Leczenie białaczki u kota

Leczenie białaczki u kota skupia się głównie na łagodzeniu objawów oraz wspieraniu układu odpornościowego. Weterynarz może zalecić leki przeciwbólowe, przeciwwymiotne, antybiotyki lub leki przeciwzapalne w celu złagodzenia objawów i zwalczania infekcji wtórnych. Wtórne infekcje można leczyć w miarę ich pojawiania się, a koty chore na raka mogą przyjmować chemioterapię. Jednak rokowanie w przypadku kotów z zaburzeniami czynności szpiku kostnego lub uogólnionym chłoniakiem jest bardzo złe. 

Ważne jest również zapewnienie kotu dobrze zbilansowanej diety, bogatej w składniki odżywcze, aby wzmocnić jego układ odpornościowy. Przy niskich wynikach czerwonokrwinkowych wykonuje się transfuzję krwi. Możliwe jest również podawanie surowicy i próbowanie nowoczesnych terapii – są one jednak bardzo kosztowne i nie gwarantują sukcesu.

Niestety białaczka FeLV jest nieuleczalna u kotów i nie istnieje lek na wyleczenie pupila.

Szczepienie przeciwko kociej białaczce 

Jednym ze sposobów na na uniknięcie zarażenia się wirusem FeLV jest zastosowanie szczepionki przeciwko chorobie. Ponadto zaleca się podawanie szczepionki kotom z grupy wysokiego ryzyka narażenia, na przykład tym, które wychodzą na zewnątrz lub mieszkają w schroniskach lub hodowlach. 

Uwaga! Można szczepić wyłącznie koty, które uzyskały negatywny wynik testu na obecność FeLV.

Kocięta można szczepić między 8 a 12 tygodniem życia, szczepienie wykonywane jest w dwóch dawkach, drugie podanie po 3-4 tygodniach od podania pierwszego. W przypadku kotów wychodzących lub w sytuacji, kiedy kot może być narażony na kontakt z wirusem należy szczepić kota co roku. 

Koty dorosłe również szczepi się w dwóch dawkach z odstępem 3-4 tygodni pomiędzy pierwszą a drugą dawką. Nie należy szczepić kotów, które przechodzą zakażenie wirusem białaczki ( właśnie dlatego najpierw przeprowadza się test na obecność wirusa w organizmie). Dokładne terminy szczepień wyznacza lekarz weterynarii po badaniu klinicznym futrzaka.

Koty, które otrzymały szczepionkę, a miały styczność z wirusem powinny również zostać przebadane. Test należy wykonać najwcześniej po 30 dniach po możliwym narażeniu. 

Jak zapobiegać zarażeniu kota wirusem białaczki?

Osiemdziesiąt pięć procent kotów zakażonych wirusem białaczki umiera w ciągu trzech lat od diagnozy. Jednak regularne kontrole weterynaryjne i dobra profilaktyczna opieka zdrowotna może pomóc utrzymać kota z FeLV w dobrym zdrowiu przez długi czas i chronić go przed wtórną infekcją.

Badania u weterynarza, kontrola wyników badań krwi i pasożytów przeprowadzane dwa razy w roku mogą zapobiec zarażeniom innymi chorobami (powikłaniom) i szybko zidentyfikować problemy. Wszystkie koty zakażone FeLV należy trzymać w pomieszczeniach zamkniętych i poddać kastracji.

Sposobem zapobiegania białaczce u kota jest trzymanie go z dala od innych futrzaków i nie wypuszczanie go na zewnątrz. Ponadto przed wprowadzeniem do domu (w którym znajdują się inne koty) nowych kotów i kociąt w wieku powyżej ósmego tygodnia życia należy je przebadać na obecność wirusa. 

Większość lekarzy weterynarii odradza wprowadzanie nowego kota do domu z kotem zakażonym FeLV, ponieważ może on być narażony na ryzyko zarażenia się infekcją – nawet w przypadku szczepienia. Ponadto stres związany z nowym miejscem zamieszkania może niekorzystnie wpłynąć na kota i może dojść do zakażenia FeLV. Żadna szczepionka nie chroni w 100% przed zakażeniem chorobą.

Rokowania dla kota z białaczką

Chociaż diagnoza FeLV może być przerażająca dla opiekuna kota, ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że kot chory na FeLV może prowadzić normalne życie przez dłuższy czas. Średni czas przeżycia kotów po zdiagnozowaniu FeLV wynosi 2,5 roku, ale może być znacznie dłuższy w przypadku kotów, u których rozwinęła się infekcja regresywna.

Niektóre koty mogą jednakże doświadczać powikłań związanych z białaczką, które mogą prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia lub nawet śmierci. Powikłania te mogą obejmować rozwój nowotworów, takich jak białaczka szpikowa, niedokrwistość czy osłabienie ogólnego stanu zdrowia. W takich przypadkach rokowania są mniej korzystne.

Po zdiagnozowaniu u kota FeLV ważne jest monitorowanie masy ciała, apetytu, poziomu aktywności, nawyków wydalania, wyglądu jamy ustnej i oczu oraz zachowania, a także przeprowadzania mu podstawowych badań krwi raz na pół roku. 

Wszelkie oznaki nieprawidłowości w którymkolwiek z tych obszarów wymagają natychmiastowej konsultacji z lekarzem weterynarii.

Powrót: Zdrowie kotów