Czym jest kocimiętka?

Kocimiętka to roślina należąca do rodziny jasnotowatych, do której należą również popularne w kuchni zioła, takie jak mięta, melisa czy bazylia. Cechuje się ona dużą odpornością na niekorzystne warunki, dlatego też jest bardzo łatwa w uprawie, a przy tym kwitnie od maja aż do września i wabi pszczoły. Ze względu na ciekawy zapach i atrakcyjne kwiatostany, uprawiana jest jako roślina ozdobna. Kocimiętka odstrasza natrętne owady, czyli komary, muchy i mszyce. Osoby, które posiadają koty i lubią rośliny ozdobne powinny mieć ją w swoim ogrodzie, ku pociesze mruczących pupili.  

Dorasta nawet do metra wysokości, ma zielone liście z szarym połyskiem. Jej charakterystyczny zapach nie każdemu odpowiada, dlatego warto go najpierw ocenić, zanim zdecydujemy się na uprawę. Zapach ten przyciąga koty, ale jednocześnie odstrasza komary, muchy i mszycę (www.keko.pl)

Co ciekawe, kocimiętka działa zarówno na koty domowe, jak i dzikie, takie jak lwy, tygrysy, czy pantery. 

Jak działa kocimiętka na kota?

Substancją znajdującą się w kocimiętce, która oddziałuje na kota jest nepetalakton. Jest to olejek eteryczny zawarty w liściach rośliny, przypominający swoim działaniem kocie feromony. Kot wyczuwa substancje, znajdujące się w kocimiętce za pomocą narządu Jacobsona, umiejscowionego po obu stronach nozdrzy. Nepetalakton dostaje się do organizmu przez błonę śluzową nosa i tam wiąże się z określonymi receptorami. To pobudza do działania neurony znajdujące się w narządzie Jacobsona i zapoczątkowuje pobudzenie obszarów mózgu – w szczególności opuszki węchowej, która jest odpowiedzialna za przetwarzanie zapachów. Reakcja na zapach kocimiętki trwa od kilku do kilkunastu minut, po czym zwierzę traci nią zainteresowanie. 

Pod wpływem tego zioła kocie zachowanie potrafi tak bardzo się zmienić. Kot, który wyczuje  kocimiętkę jest rozluźniony, pobudzony i podekscytowany. Można u niego  zaobserwować  następujące zachowania:

• drapanie, lizanie i podgryzanie liści zioła lub zabawki z jego zapachem
• ocieranie się i tarzanie w roślinie
• ślinienie się
• kopanie zabawki z kocimiętką tylnymi nogami
• głośne mruczenie lub miauczenie.

Kocimiętka uaktywnia wiele instynktownych kocich zachowań, na przykład potrzebę zabawy, popęd seksualny, apetyt czy instynkt łowiecki.

Po trwającej kilka do kilkunastu minut ekscytacji przychodzi uspokojenie. Kot odpręża się i przez chwile może być nieco nieobecny, a jego reakcje spowolnione. Po kolejnych kilku minutach zachowanie kota wraca do normy, a sam kot pozostaje niewrażliwy na dalsze działanie kocimiętki przez kilka kolejnych godzin. 

Dlaczego niektóre koty nie reagują na kocimiętkę?

Warto wiedzieć, że niektóre koty nie reagują na kocimiętkę, ponieważ nie wszystkie mają receptory, które ją wychwytują. Szacuje się, że na kocimiętkę reaguje około 60% kotów, a nepetalakton działa u nich jak słaby narkotyk. Wystąpienie reakcji i jej siła uwarunkowane są genetycznie. Zależy od cechy dziedziczonej autosomalnie, co oznacza, że jeśli jedno z rodziców posiada gen warunkujący reakcję na ten bodziec, to przekaże go potomstwu. Jeśli zatem kot nie reaguje to oznacza, że oboje kocich rodziców było pozbawione genu odpowiadającego za reakcję na kocimiętkę.

Na działanie rośliny odporne są również koty bardzo młode (do 3 miesiąca). Koty starsze reagują na nią zwykle mniej intensywnie niż te w wieku rozrodczym. Kastracja nie ma wpływu na upodobania kota do wąchania i zabaw z kocimiętką.

Jak długo kocimiętka działa na koty?

Efekt działania kocimiętki utrzymuje się u mruczków około dziesięciu minut, a po tym czasie stają się niewrażliwe na jej działanie przez kilkanaście minut do kilku godzin. Taka reakcja jest związana z czasem, jakiego neurony potrzebują do odbudowania swojej zdolności do ponownego przekazania sygnału nerwowego.

 Kocimiętka wywołuje taki sam efekt u dużych kotów, natomiast u ludzi wykorzystuje się ją do łagodzenia bólu. Ma także działanie uspokajające i rozkurczowe, ale nie wywołuje w nas emocji takich jaka u kotów. Dzieje się tak dlatego, że ludzie zupełnie inaczej reagują na feromony.

Jak można wykorzystać kocimiętkę w codziennym życiu z kotem?

Jeśli kot jest wrażliwy na feromony zawarte w kocimiętce, nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykorzystać to wykorzystać do innych celów niż tylko zabawa.  Kocimiętka znajduje zastosowanie w wielu sytuacjach, takich jak na przykład:

• zachęcanie kota do zabawy
• zmniejszenie napięcia po przebytym stresie, np. wizycie gości, podróży, wizycie u weterynarza
• ośmielenie kota nieśmiałego i przestraszonego
• rozruszanie kociego seniora
• wyciągnięcie kota z kryjówki, w której się schował i nie chce wyjść
• zachęcenie kota do używania drapaka lub nowego legowiska
• zachęcenie kota do samodzielnej zabawy określonymi przedmiotami 
• tworzenie pozytywnych skojarzeń z obiektami których kot się obawia np. transporterem lub osobami do których czuje dystans, na przykład gośćmi
• wsparcie terapii behawioralnej kota (po konsultacji ze specjalistą).

Zabawki z kocimiętką dla kota

Kocimiętkę dla kotów można znaleźć przede wszystkim w zabawkach dla kotów.  Najczęściej są to pluszaki, poduszeczki i piłeczki dla kotów wypełnione suszoną kocimiętką lub nasączone jej olejkami. Można także kupić patyczki owinięte sznurkiem zamoczonym w koncentracie z kocimiętki. Takie gadżety pozwalają kotu intensywnie zaangażować się w zabawę i przynoszą mu wiele radości z zbawy. Zabawka z aromatyczną kocimiętką zawsze będzie dobrym pomysłem na prezent dla ukochanego mruczka.

Przysmaki z kocimiętką

Kocimiętka dostępna jest również w przysmakach w postaci chrupiących kąsków. Pyszną opcją są także pasty dla kotów z tym zielem. Prócz ziela, znajduje się w nich wiele cennych witamin. Pasta z kocimiętki może być także świetnym trikiem, jeśli kot nie lubi przyjmowania lekarstw. Wystarczy rozkruszyć tabletkę w paście i podać ją kotu, a ten przyjmie ją ze smakiem. Przysmaki z kocimiętką działają relaksująco i zdecydowanie przypadną do gustu nawet wybrednym mruczkom.

Preparaty z kocimiętką na uspokojenie kota 

Dla uspokojenia kota można używać dyfuzory z kocimiętką. To praktyczne gadżety, które rozpylają aromatyczne olejki kocimiętki w całym pomieszczeniu. Dzięki temu można obniżyć stres u kota. Dyfuzory można stosować także w miejscach, gdzie przebywają koty chore lub w rekonwalescencji. To choć odrobinę umili im czas.  Natomiast sprayów z kocimiętką używa się miejscowo- można nimi spryskać ulubioną zabawkę kota lub jego legowisko, by kociak poczuł się zrelaksowany.

Do uspokojenia kota można również stosować obrożę z kocimiętką. Taka obroża, to gumowy pasek nasączone olejkami kocimiętki, które uwalniają się stopniowo przez długi czas. Jest to świetna alternatywa dla dyfuzorów, jeśli zapach kocimiętki jest drażniący dla mieszkańców domu.

Nauka z wykorzystaniem kocimiętki

Ze względu na swoje właściwości, kocimiętka jest wykorzystywana w produkcji preparatów pomocnych przy uczeniu kotów właściwego zachowania. Spryskanie drapaka sprejem zawierającym kocimiętkę może zachęcić zwierzaka do skorzystania z niego i tym samym odwrócić jego uwagę od ulubionego fotela właściciela. Preparatów z kocimiętką nie należy jednak używać w kuwecie, co może sprawić, że kot ułoży się w niej tarzać lub ułoży się w niej na drzemkę.

Czy kocimiętka może zaszkodzić kotu?

Pomimo wielu zalet, trzeba zaznaczyć, że kocimiętka nie jest dobra dla każdego kota. W jej działanie wpisane jest bowiem tzw. odhamowanie behawioralne, które mówiąc wprost może doprowadzić do zachowań agresywnych zwłaszcza u kotów, które z natury są bardzo pobudliwe i mają problem z kontrolą emocji. Z tego powodu, należy zachować szczególną ostrożność podając kocimiętkę kotom żyjącym w grupie (najlepiej na ten czas je rozdzielić) oraz unikać głaskania kota w czasie kocimiętkowych szaleństw. Jeśli opiekun zaobserwuje, że kocimiętka zamiast relaksacji i przyjemności powoduje u kota nadmierną ekscytację i zachowania niepożądane powinien zrezygnować z jej podawania. 

Czy kocimiętka jest bezpieczna dla kotów?

Z medycznego punktu widzenia kocimiętka jest bezpieczna, ponieważ organizm kotów sam wypracowuje mechanizm zapobiegający nadmiernemu pobudzeniu przez to zioło. Po około 10-15 minutach kot traci nią zainteresowanie. Taka reakcja jest związana z czasem, jakiego neurony potrzebują do odbudowania swojej zdolności do ponownego odczuwania feromonów zawartych w roślinie.

Czy kocimiętka może uzależniać?

Preparaty z kocimiętką są przydatne podczas ćwiczenia z kotem prawidłowych zachowań. Wielu właścicieli mruczków może mieć obawy, czy produkty działające w specyficzny sposób na ich ulubieńców są dla nich bezpieczne. Pomimo swojego silnego oddziaływania na koty, przypominającego  narkotyczne odurzenie, kocimiętka jest całkowicie bezpieczna i nieuzależniająca. Reakcja na kocimiętkę trwa stosunkowo krótko, bo około 10 – 15 minut, po czym kot przyzwyczaja się do niej i przestaje się nią interesować. Kolejne pobudzenie następuje zazwyczaj po kilku godzinach, jednak po pewnym czasie reakcje mogą ulec osłabieniu na skutek przyzwyczajenia organizmu do obecności nowej substancji.

Czy kot może zjeść kocimiętkę?

Niektóre koty nie tylko tarzają się w kocimiętce, ale również chętnie liżą ją i zjadają. Na szczęście nie jest to dla nich niebezpieczne. Na rynku pojawiło się nawet kilka rodzajów przysmaków i karm dla kotów zawierających dodatek kocimiętki. Oczywiście kot nie powinien się nią zajadać, ale wprowadzenie jej do jadłospisu raz na miesiąc nie przyniesie negatywnych skutków.

Czego można używać zamiast kocimiętki?

Na koniec warto dodać, że nie tylko kocimiętka potrafi wprawiać koty w euforyczny nastrój. Podobne właściwości wykazują na przykład waleriana czy matatabi. Każdy kot może mieć swoje indywidualne upodobania i reagować podobnie jak na kocimiętkę na zupełnie niespodziewane zapachy.