Czy szczepienie kotów jest obowiązkowe?

Szczepienie to profilaktyka mająca na celu zabezpieczenie przed groźnymi chorobami zakaźnymi. Szczepionka zawiera małą dawkę pozbawionego zjadliwości lub nieaktywnego antygenu lub jego fragmentu. Celem profilaktyki jest wytworzenie przeciwciał, czyli odporności przeciwko danej chorobie, a co za tym idzie zapobieganie zachorowaniu na nią lub złagodzenie jej objawów. 

Szczepienie mruczków nie jest obowiązkowe, a wielu właścicieli mruczków uważa, że to niepotrzebny wymysł. Tymczasem szczepienie może uchronić zwierzę przed wieloma trudnymi, a niekiedy wręcz niemożliwymi, do wyleczenia chorobami.

Zdarzają się przypadki zachorowania mruczka mimo podania szczepionki, jednak dzięki niej zwierzę przejdzie chorobę znacznie łagodniej. Dodatkowo profilaktyka na pewno okaże się mniej obciążająca finansowo w porównaniu z ewentualnym leczeniem – kosztem leków, zabiegów i wizyt u weterynarza. 

Szczepienia, a odporność matczyna

Odporność matczyna, to sytuacja, w której młode koty dostają przeciwciała wraz z mlekiem matki. Przeciwciała chronią młode ssaki przed chorobami w pierwszych kilku tygodniach życia. Zadbana i regularnie szczepiona hodowlana kotka przekaże potomkom dużą pulę przeciwciał. Kotka zaniedbana, dzika, niedokarmiona, nieszczepiona przekaże zdecydowanie mniejszą ilość przeciwciał. Młody organizm zaczyna szybko produkować własne przeciwciała, a ilość matczynych zaczyna spadać. Trudno określić dokładny moment spadku poziomu przeciwciał. Badania dowodzą, że u kotów występuje duża zmienność jeśli chodzi o utrzymywanie się wysokiego poziomu przeciwciał matczynych. Aktualna wiedza podaje, że nawet 30% przebadanych kotów jest w stanie wykształcić prawidłową odporność poszczepienną dopiero w 16 tygodniu życia. Wykazano także, że są osobniki mające nadal wysoki poziom przeciwciał matczynych nawet w 20 tygodniu życia.

Jeśli będzie miała miejsce sytuacja, że do naszego domu trafi dorosły kot nieszczepiony szczepienie należy jak najszybciej udać się do weterynarza, aby ustalić kalendarz szczepień. Jeśli kot nie będzie zarobaczony ani w złym stanie zdrowia weterynarz może zadecydować o natychmiastowym szczepieniu pierwszą dawką preparatu.

Czy należy szczepić koty niewychodzące?

Częstotliwość szczepień jak i odrobaczania kota zależy także od jego stylu życia. Koty wychodzące na zewnątrz muszą być częściej odrobaczane i kontrolowane pod kątem różnych chorób. Oczywiście te koty obowiązkowo powinny być zaszczepione na choroby podstawowe i dodatkowe. Do szczepionek podstawowych należą te przeciwko: herpeswirusowi, kaliciwirusowi i panleukopenii. Do szczepionek dodatkowych należą te przeciwko chlamydii i białaczce. Oprócz tego koty wychodzące powinno się odrobaczać raz na 3-4 miesiące.

W przypadku kotów podróżujących z opiekunem warto jest zaszczepić podopiecznego wszystkimi preparatami, tak jak w przypadku kotów wychodzących.

Koty niewychodzące należy przede wszystkim zaszczepić szczepionkami przeciwko podstawowym wirusom. Mimo, że kot nie wychodzi na dwór sami możemy przynieść do domu ( na butach , na ubraniach) wirusy wyżej wymienionych chorób. Co do odrobaczania, to mruczki nie wychodzące najlepiej odrobaczać 2 razy w roku lub jeśli zauważymy zmiany w kale kota.

Pierwsze szczepienie kota na choroby podstawowe

Szczepienia kotów, dzielimy na zasadnicze, czyli podstawowe, oraz dodatkowe. Podstawowe to te, które powinny być podane wszystkim kotom bez względu na tryb życia, rasę czy wiek. Trzeba je bezwzględnie wykonać u wszystkich mruczków. Należą do nich: szczepienie przeciwko herpeswirusowi, kaliciwirusowi oraz przeciwko panleukopenii. Szczepienia dodatkowe zalecane są tylko w określonych sytuacjach. Zaliczamy do nich szczepienie przeciwko kociej białaczce i chlamydiozie. Profilaktyka wścieklizny zależna jest od regulacji prawnych w danym kraju. W Polsce nie ma obowiązku szczepienia kotów przeciwko wściekliźnie, jednak są sytuacje, w których warto to zrobić.

U kociąt, u których jeszcze występują przeciwciała matczyne  pierwsze szczepienie powinno zostać przeprowadzone w 8–9 tygodniu życia. Maluchom należy wówczas podać szczepionkę przeciwko: zapaleniu jelit (panleucopenia), katarowi kociemu, czyli kociej nosówce (calicivirus, herpesvirus), zapaleniu gardła i krtani (rhinotracheitis).  Zapamiętanie terminów szczepień ułatwiają specjalne kalendarze szczepień, ale weterynarz również powinien podać informację, kiedy i na jakie kolejne szczepienie należy się zgłosić z podopiecznym. Kolejne dawki szczepionek podstawowych zwykle podaje się co 2-4 tygodnie, aż do ukończenia 16 tygodnia życia.

Optymalny czas na rozpoczęcie szczepienia by szczepionka przyjęła się prawidłowo i wykształciły się przeciwciała, ale jednocześnie nie za późno, żeby kot nie zachorował, jest trudny do określenia. Na jego wyznaczenie wpływ mają przede wszystkim wspomniane miana przeciwciał matczynych, kondycja kociaka, stopień zarobaczenia, warunki higieniczne w środowisku, w którym przebywa, oraz stopień zagrożenia zachorowaniem na chorobę zakaźną. 

Dodatkowe szczepienia dla kotów

Dodatkowe szczepienia wykonujemy u kotów, które tego wymagają, w określonych sytuacjach, po konsultacji z lekarzem weterynarii. Decyzję o podaniu tych szczepień podejmuje oczywiście właściciel. Szczepienia te nie są obowiązkowe, jednak w niektórych sytuacjach są bardzo ważne. Dotyczy to przede wszystkim kotów przebywających w większych grupach, jak schroniska, domy tymczasowe, fundacje czy hodowle. W takich sytuacjach koty są bardziej narażone na zachorowania. 

Doszczepień dodatkowych zaliczamy te przeciwko:białaczce (FeLV), wirusowemu zapaleniu otrzewnej (FIP), chlamydii (Ch) i grzybicy na tle Microsporum (M).

Aktualnie wśród zaleceń organizacji pro-zwierzęcych,  nie ma rekomendacji dotyczących szczepień przeciwko FIV (wirus niedoboru immunologicznego kotów) czy FIP (zakaźne zapalenie otrzewnej kotów). Szczepionka przeciwko FIP jest wręcz niezalecana, ponieważ może doprowadzić do rozwoju choroby.

Czy kot musi być szczepiony przeciwko wściekliźnie?

Profilaktyka wścieklizny zależna jest od regulacji prawnych w danym kraju. W Polsce nie ma obowiązku szczepienia kotów przeciwko wściekliźnie, jednak są sytuacje, w których należy to zrobić. Bywa, że na danym obszarze panuje zagrożenie wścieklizną roznoszoną przez dzikie zwierzęta. W takiej sytuacji wojewoda może wydać nakaz obowiązkowego szczepienia kotów w celu zapobiegania rozprzestrzeniania się tej śmiertelnej choroby.

W razie konieczności szczepienie kota na wściekliznę wykonuje się najwcześniej w 12. tygodniu życia. Kolejną dawkę podaje się po roku, a następne co 2–3 lata.

Co trzeba wiedzieć o chorobach, przeciwko którym wykonuje się podstawowe szczepienia dla kotów?

Jak już wyżej wspomniano szczepienia podstawowe wykonywane są przeciwko najczęściej występującym chorobom wirusowym kotów, czyli zapaleniu jelit (panleucopenia), katarowi kociemu, czyli kociej nosówce (calicivirus, herpesvirus), a także zapaleniu gardła i krtani (rhinotracheitis).

Herspewiroza

Herpeswiroza jest to wirusowa zakaźna choroba kotów, która wywołuje zapalenie jamy nosowej i tchawicy. Jest to jeden z wirusów odpowiedzialnych za tzw „koci katar”. Wirus atakuje błony śluzowe więc objawy zakażenia będą związane z układem oddechowym. Najczęściej obserwujemy kichanie, wypływ z nosa i zapalenie spojówek. W zależności od przebiegu choroby mogą one postępować prowadząc do coraz większego wyniszczenia organizmu. Najbardziej narażone na zakażenie są kocięta i starsze zwierzęta z niedoborami immunologicznymi. Szczepienie nie chroni całkowicie przed rozwojem zakażenia niemniej zmniejsza ryzyko ostrego przebiegu choroby. Kot zarażony herpeswirusem staje się już dożywotnio jego nosicielem co pozwala mu na szerokie rozprzestrzenienie w środowisku.

Kaliciwiroza

Kaliciwirus jest to drugi wirus odpowiedzialny za „koci katar”. Również atakuje komórki nabłonka i wywołuje infekcję układu oddechowego. W porównaniu do herpeswirusa, kaliciwirus może być dużo bardziej zjadliwy i prowadzić nawet do wielonarządowej niewydolności. Objawy towarzyszące tej chorobie to: gorączka, wypływ z nosa, ślinotok, nadżerki i owrzodzenia w obrębie jamy ustnej. Kaliciwirus potrafi bardzo szybko mutować w środowisku stąd objawy zakażenia mogą mieć zmienny obraz u poszczególnych osobników. Najbardziej narażone również są młode kocięta oraz koty z niedoborami immunologicznymi. Tak samo jak w przypadku herpeswirusa szczepienie chroni przed ciężkim przebiegiem choroby, ale nie chroni przed zakażeniem.

Panleukopenia

Panleukopenię wywołuje koci parwowirus, który atakuje komórki szybko dzielące się. Zakażenie przebiega z objawami ze strony układu pokarmowego i limfatycznego. Objawy tego wirusa to: gorączka, biegunka czasami krwista, wymioty, wychudzenie, bolesność brzucha. W badaniach krwi obserwowany jest spadek liczby białych krwinek. Na zakażenie narażone są koty w każdym wieku, objawy zależne są od kondycji kota. Skuteczną metodą zapobiegania panlekukopenii są szczepienia.

Więcej na temat chorób kotów tutaj

Ile razy trzeba szczepić kota?

U kociąt pierwsze szczepienie przeprowadza się w 6-8 tygodniu życia kocięta. Są to szczepionki podstawowe. Kolejne dawki szczepionek podstawowych zwykle podaje się co 2-4 tygodnie, aż do ukończenia 16 tygodnia życia.

Dorosłe koty nie wymagają aż tak częstych szczepień. Należy jednak pamiętać o jednym bardzo istotnym terminie. Otóż należy zaszczepić kota równy rok po ostatnim szczepieniu (tym w 14 tygodniu życia). Później dorosłego pupila szczepimy już tylko co 2-3 lata. 

W przypadku kocich seniorów ważne są regularne szczepienia. Szczepienia powinny się odbywać tak często jak u kotów dorosłych, natomiast w żadnym wypadku nie można tego zaniedbywać, gdy organizm kota jest już słabszy i podatniejszy na różnorakie choroby.

Przeciwwskazania do szczepień

W przypadku wszystkich zwierząt istnieją pewne przeciwwskazania. Szczepienie kota nie może zostać przeprowadzone, jeśli zwierzę jest chore. Wyjątek stanowią choroby przewlekłe. Należy pamiętać, aby przed każdą szczepionką odrobaczyć zwierzę. W innym przypadku szczepionka może nie działać prawidłowo.  Dodatkowo nie powinno się szczepić ciężarnych kotek. Inne ewentualne przeciwwskazania do zaszczepienia wynikają z decyzji lekarza weterynarii.

Szczególnym przypadkiem jest szczepionka przeciw kociej białaczce wirusowej. Przed jej podaniem trzeba wykonać test FeLV/FIV.  Nie wolno szczepić kota, jeśli jest nosicielem wirusa, ponieważ może to wywołać rozwój choroby.

Szczepienie nie powinno być  także wykonywane przed 6 tygodniem życia. Większość zwierząt  w początkowym okresie życia chroniona jest przeciwciałami matczynymi. Przeciwciała te neutralizują antygeny zawarte w szczepionce i uniemożliwiają wykształcenie odporności poszczepiennej. 

Powrót: Zdrowie kotów.