Popęd płciowy

Najsilniejszym i najbardziej pierwotnym z kocich popędów jest popęd płciowy. Przejawia się on potrzebą posiadania potomstwa i opiekowania się nim. Potrzeba pozostawienia po sobie potomstwa bywa silniejsza nawet od instynktu samozachowawczego. Gdyby nie towarzyszące macierzyństwu emocje takie jak potrzeba opieki, bliskości czy przywiązanie, kotki porzucałyby swoje kocięta. Kociaki również czują wieź z matką, są niespokojne kiedy długo nie wraca.

Popęd płciowy u mruczków jest bardzo silny. Zarówno kotki, jak i kocury są w stanie przezwyciężyć różne trudności aby się do siebie zbliżyć. W czasie rui kotki bardzo intensywnie miauczą, mogą wydawać długie, wyjące odgłosy, które są trudne do zniesienia dla ludzi. Często słychać także wrzaski kocurów, które chcą odstraszyć konkurentów. Kotki domowe w okresie rujki intensywnie łaszą się do  wszystkich domowników, ocierają się o różne przedmioty, tarzają  się i wiją po podłodze. Przyjmują pozycję z wypiętym zadem i eksponują okolice genitaliów, co ma na celu zwabienie kocura. Zdarza się, że silne pobudzenie kotek może nawet powodować zachowania agresywne. Sam akt kopulacji jest krótki i gwałtowny. Kocur wspina się na kotkę i w czasie kopulacji chwyta ją zębami za kark, a po kopulacji błyskawicznie odskakuje od kotki i usuwa się na bezpieczną odległość. Ze względu na budowę penisa, jego wyciągnięcie z pochwy  sprawia kotce ból, dlatego w tym momencie kotka wydaje głośny wrzask, a bezpośrednio po kopulacji jest bardzo agresywna i może zaatakować kocura.

Miłość kota

Czy koty potrafią kochać? Sprawa kociej miłości jest dość skomplikowana, a to jak i czy kot wyraża emocje i okazuje miłość, często zależy od temperamentu konkretnego kota. Miłość mruczka do właściciela można porównać do uczucia dziecka do rodzica. Ma ona bliski związek z zaufaniem, którym kot darzy człowieka. Pupil, który czuje się bezpiecznie przy swoim opiekunie, wchodzi z nim w naprawdę bliską relację, a uczucia z nią związane takie jak miłość, przywiązanie i oddanie, okazuje na wiele sposobów. Koty okazują miłość poprzez:

• poszukiwanie towarzystwa i kontaktu fizycznego
• ocieranie się
• mruczenie
• ugniatanie łapkami
• patrzenie głęboko w oczy
• lizanie po włosach dłoniach lub twarzy
• szturchanie łebkiem inaczej nazywane barankowaniem
• pokazywanie brzucha
• mruganie do opiekuna
• podgryzanie.

Więcej o tym, czym jest kocia miłość, czym są sygnały miłości i kocie pocałunki przeczytasz w artykule: Kocia miłość

Szczęście i zadowolenie kota

Kot jest szczęśliwy i zadowolony z życia, kiedy ma zaspokojone wszystkie potrzeby. Są to potrzeby pokarmu, snu, bezpieczeństwa, pielęgnacji, rozrywki, obecności opiekuna itd. Szczęśliwy kot jest zrelaksowany, ma lśniącą sierść i jasne oczy.

Jak zatem interpretować zachowanie mruczka? Szczęśliwy kot szuka kontaktu z opiekunem, lubi się przytulać, dotykać łapkami, mruczy w obecności opiekuna, barankuje, przeciągle patrzy w oczy, ugniata łapkami, liże i chętnie bawi się z człowiekiem. Szczęśliwy mruczek chce się bawić i wykazywać inicjatywę w interakcjach z nami. Generalnie na zabawę poświęca sporą część dnia. Szczęśliwy kot jest rozmowny, a jego głos jest niegłośny i zachęca do kontaktu.

Jeśli przy przywitaniu ogon kota jest uniesiony w górę i wygięty w łuk, oznacza to, że cieszy się na Twój widok i w ten sposób wyraża swoją radość. Jeśli zauważysz te oznaki u swojego kota, możesz mieć pewność, że czuje się dobrze.

Jak widzisz, koty okazują zadowolenie i miłość na wiele sposobów. Żeby rozumieć pupila, staraj się spędzać z nim sporo czas, obserwuj i wstępuj w różnego rodzaju interakcje. Zadbaj także o jego zdrowie i bezpieczeństwo.

Stres, strach i niepokój

Lęk jest całkowicie naturalnym (fizjologicznym) stanem emocjonalnym, który w życiu kotów pełni ważną biologiczną funkcję. Dzięki niemu koty, tak jak inne zwierzęta, mogą unikać potencjalnych niebezpieczeństw, zagrażających ich zdrowiu lub życiu. Strach bywa czasem związany z agresją, co wynika z pierwotnych zachowań kota w przypadku zagrożenia życia.

Stres u kota

Stres u kota może wynikać z wielu różnorodnych czynników. Niepokój pupila może być spowodowany bólem lub chorobą, ekspozycją na coś toksycznego lub chorobą zakaźną, która oddziałuje na układ nerwowy. Z psychologicznego punktu widzenia za taki stan rzeczy można winić traumatyczne doświadczenia, brak właściwej socjalizacji lub historię znęcania się nad zwierzęciem bądź zaniedbywania go. Starzejący się mózg może również wywoływać niepokój, szczególnie u starszych kotów doświadczających problemów z pamięcią lub demencji. Bóle stawów u kocich seniorów mogą także być źródłem zachowań lękowych, takich jak ukrywanie się lub załatwianie potrzeb fizjologicznych poza kuwetą. Innymi potencjalnymi przyczynami niepokoju u kotów mogą być nowe meble lub przemeblowanie pomieszczeń, nowy zwierzak lub dziecko w domu, a nawet nowy dom.

Rodzaje lęku u kota

U kotów wyróżniamy dwa rodzaje lęku : krótkotrwały oraz permanentny. W przypadku chronicznego lęku, bodziec, który go wywołuje stale towarzyszy zwierzęciu. Gdy tak się dzieje przez długi czas, może stać się to przyczyną zaburzeń behawioralnych, a nawet poważnych problemów ze zdrowiem. Niestety, nierzadko tak właśnie dzieje się w przypadku futrzaków zamkniętych w czterech ścianach mieszkania lub domu. Wystraszony kot wolno żyjący może uciec, typowo domowy pupil nie ma takiej możliwości.

Strach krótkotrwały ma miejsce, gdy na przykład nasz futrzak przestraszy się hałasu na ulicy, naszych gości, czy nawet sylwestrowych fajerwerków. Wtedy lepiej nie próbujmy go pocieszać. Stres u kota. związany z wizytą gości lub fajerwerkami, nie trwa długo i mija bez naszej interwencji, gdy tylko zniknie stresor. Czasami, gdy czynnik stresujący systematycznie się powtarza, ale nie robi krzywdy zwierzęciu, ten przyzwyczaja się do niego i przestaje się bać. Tego typu zjawisko nazywamy habituacją, czyli przywykaniem. Niestety nie zawsze się tak dzieje. Niektóre futrzaki nigdy nie przyzwyczajają się do stresogennego czynnika. Raczej niewiele kotów przywyka np. do wizyt w gabinecie weterynaryjnym i dlatego, że odwiedzają go zwykle rzadko i te wizyty nie należą do przyjemnych przeżyć.

O objawach kociego stresu, lęku i strachu przeczytasz w artykule: Strach i niepokój u kota.

Irytacja

Kiedy kot jest mocno przebodźcowany, często odczuwa związaną z tym irytację. Emocja ta pojawia się na przykład wtedy, gdy pupil odczuwa nadmiar bliskości, ponieważ mruczki nie posiadają aż tak silnej potrzeby kontaktu cielesnego, jak ludzie. Nie lubią także zakłócania ich drzemek, ciągłego hałasu i „tłumu” w mieszkaniu. Kiedy czują irytację, w miarę możliwości zmieniają otoczenie, często zaszywając się w mało dostępnym i widocznym miejscu.

W rozpoznaniu emocji kotów pomaga obserwacja mowy ich ciała. I tak zirytowany u zirytowanego mruczka można dostrzec:

• falującą skórę grzbietu
• nerwowe machanie i uderzenia ogonem
• uszy położone do tyłu
• wibrysy (kocie wąsy) skierowane do przodu
• powarkiwanie.

Może to zabrzmieć jak porada z rubryki psychologicznej, ale jeśli zachowanie kota wydaje się dziwne lub irytujące, należy przyjrzeć się sobie i atmosferze panującej w domu. Koty, podobnie jak dzieci, bywają doskonałymi zwierciadłami emocji w ich otoczeniu.

Aby dowiedzieć się więcej na temat irytacji u kota przeczytaj artykuł: Irytacja u kota

Złość i agresja

Agresywny kot to spory problem zarówno dla opiekunów, jak i dla innych zwierząt przebywających w jego otoczeniu. Warto przyjrzeć się zachowaniom mruczka i spróbować zrozumieć w czym leży problem. Jeśli sami sobie z tym nie potrafimy poradzić warto zasięgnąć pomocy u behaviorysty, który szybciej rozpozna podłoże złego zachowania i pomoże rozwiązać ten problem.

Każde agresywne zachowanie kota ma jakąś przyczynę, a znalezienie źródła problemu powinno pomóc w wyeliminowaniu tego zachowania.  A przyczyn agresywnego zachowania naszego pupila może być co najmniej kilka. Aby je poznać, przede wszystkim warto odpowiedzieć sobie na pytanie, czy problem jest ciągły, czy zdarza się jedynie w określonych sytuacjach. Agresywne zachowanie mruczka może wynikać z wielu powodów. Na niewłaściwe zachowanie może wpłynąć jego zły stan zdrowia, zbyt wczesne odłączenie od rodziny, a nawet rasa. Dlatego behawiorysta najpierw doradzi zrobienie kompleksowych badań, po to aby wykluczyć podłoże chorobowe, a później podejmie decyzje co do dalszego postępowania.

Niepożądane zachowania kota są zazwyczaj wywoływane przez czynniki zewnętrzne, które prowadzą do pojedynczych ataków. Wśród bodźców powodujących takie zachowanie są przede wszystkim:

• lęk
• agresja przekierowana
• niechciany dotyk
• niezaspokojone potrzeby behawioralne.

Kot przejawia agresję między innymi poprzez:

• wokalizację i syczenie
• ukazywanie zębów
• najeżoną sierść na grzbiecie i ogonie
• drapanie i gryzienie
• rozszerzone źrenice
• uszy ułożone płasko do tyłu
• wygięty grzbiet
• uderzanie ogonem
• samo okaleczanie się, natrętne wylizywanie i wyszarpywanie sobie sierści.

Więcej ważnych informacji na temat kociej agresji znajdziesz w artykule: Agresja u kotów.

Ciekawość

Skąd bierze się u kota niepohamowana wścibskość i ciekawskość? Odpowiedzialny jest za to wrodzony instynkt przetrwania, który odziedziczyły po swoich przodkach i który każe zajrzeć dosłownie wszędzie. Wynika to z faktu, że w przeciwieństwie do psów, koty zostały udomowione stosunkowo niedawno, a mimo udomowienia, nie straciły swoich odruchów myśliwskich. Te dziwne i zabawne zachowania są także spowodowane zamiłowaniem mruczków do polowania oraz zdolnością do ucieczki przed drapieżnikami. To coś, co kotowate wypracowały przez wiele lat ewolucji. Ciekawość świata to po prostu naturalne zachowanie kota.

Kocia ciekawość

Kocia ciekawość bywa uciążliwa dla opiekunów. Nawet w dobrze znanym otoczeniu jest przecież tyle interesujących miejsc, do których koniecznie trzeba zajrzeć. Na przykład szafa z ubraniami, które można dokładnie obejrzeć, a następnie sprawdzić, czy nadają się do drzemki. Mruczki zawsze chcą wiedzieć, co robimy. Dla nich obserwowanie otoczenia jest niezwykle interesującym zajęciem. I chociaż ciekawski kot może wyglądać tak, jakby po prostu dobrze się bawił, to w ten sposób przemawiają przez niego wrodzone instynkty i inteligencja.

Ograniczanie zaspokajania ciekawości przez koty może powodować rozwój zachowania autodestrukcyjnych, takich jak obsesyjna samo-pielęgnacja. Takie zachowanie może natomiast prowadzić do zmian skórnych lub bulimii, przez co mogą mieć spaczony apetyt lub staną się otyłe. Inne problemy behawioralne związane brakiem zaspokojenia potrzeby ciekawości to zachowania agresywne i nadmierne znaczenie terytorium. W takich przypadkach kot może zostawiać ślady zapachowe w całym domu.

Ciekawość i niepokój kota mogą stanowić dla niego zagrożenie i to zarówno w domu, jak i poza nim. Dlatego konieczne musimy zapewnić mruczkowi odpowiednie zabawki, po to by zaspokoić jego ciekawość i potrzebę odkrywania świata, a przy tym nie narażać go na niebezpieczeństwo. Zaspokojenie potrzeby ciekawości gwarantuje mruczkowi szczęśliwe życie.

Bezpieczne miejsce

Znalezienie bezpiecznego miejsca, które będzie poza zasięgiem wzroku drapieżników, jest powodem, dla którego koty tak bardzo lubią się chować i uwielbiają pudełka. Mogą też one stanowić element zaskoczenia, kiedy naszym czworonogom uda się schować i w ten sposób będą mogły zaatakować swoje ofiary z ukrycia.

Kryjówki na wysokości, to kolejne miejsca, które koty wręcz kochają. Wysokie miejsca, to doskonałe punkty obserwacyjne, z których nasi milusińscy mogą dokładnie wszystko obserwować bez obawy, że ktoś im w tym przeszkodzi.

Smutek i depresja u kota

Koty to wrażliwe stworzenia, a wbrew powszechnej opinii o ich silnej osobowości i niezłomnym indywidualizmie, także one doświadczają załamania nastroju i pogorszenia samopoczucia. Istnieje wiele czynników, które mogą wpływać na obniżenie nastroju czworonogów.

Smutek

Smutny kot to widok, który martwi opiekuna i skłania go do zastanowienia się nad przyczyną złego nastroju zwierzęcia. Jest to uzasadnione, ponieważ długotrwałe obniżenie kociego samopoczucia może prowadzić do depresji czworonoga. Smutny kot najczęściej ogranicza codzienne aktywności i unika interakcji społecznych. Nie ma motywacji do działania, nie wykazuje zainteresowania otoczeniem, nie odczuwa przyjemności płynącej z polowania, zabawy czy jedzenia. Izoluje się i ukrywa, rezygnuje z pielęgnacji futerka, a większość czasu przesypia. Smutek kota może doprowadzić go gwałtownego niszczenia przedmiotów, załatwiania się poza kuwetą czy znaczenia terenu. Mruczek może także stracić apetyt, a w skrajnych przypadkach całkowicie odmawiać jedzenia. Charakterystyczną oznaką kociej chandry jest też obniżona postawa ciała, której towarzyszą spowolnione ruchy.

Depresja u kota

Depresji u kota nie należy utożsamiać wyłącznie ze smutkiem i niechęcią do aktywności. Niekiedy oznacza ona stan rozdrażnienia i podenerwowania. Kot cierpiący na depresję może więc być nienaturalnie pobudzony i skłonny do ataków. Czasami koty starają się walczyć z chandrą, „zajadając” swoje smutki. Jedzenie staje się dla nich czynnością zastępczą, mającą zniwelować napięcie. Przygnębiony kot może więc sięgać do miski częściej niż zwykle, przez co jego opiekun nie dostrzega, że dzieje się coś niepokojącego.

Znacznie poważniejszym problemem jest depresja u kota, która może mieć formę ostrą lub przewlekłą.

• depresja ostra jest zbliżona do zespołu stresu pourazowego występującego u ludzi; wywołują ją traumatyczne przeżycia, zwłaszcza takie jak: śmierć opiekuna lub kociego towarzysza, wypadek, operacja, ciężka choroba
• depresja przewlekła rozwija się natomiast powoli, na skutek frustracji, stresu, lęku lub życia w niestabilnym środowisku; koci smutek łączy się ze zjawiskiem wyuczonej bezradności – pozbawienie zwierzęcia możliwości kontrolowania środowiska poprzez własne zachowanie sprawia, że po pewnym czasie staje się ono bierne i wycofane; skłonność do depresji uzależniona jest od osobowości zwierzęcia, co oznacza, że koty lękliwe i wrażliwe na zmiany są szczególnie narażone na chandrę.

Koty mogą wyrażać zmartwienie lub smutek poprzez chowanie ogona, spuszczanie uszu, zmniejszanie aktywności, a czasem nawet izolację. Zmiana zachowania, zwłaszcza jeśli jest gwałtowna, może być sygnałem, że coś jest nie tak.

Tęsknota

Wisława Szymborska napisała piękny wiersz o kociej tęsknocie, który zaczyna się słowami:

„Umrzeć – tego się nie robi kotu

Bo co ma począć kot

w pustym mieszkaniu.

Wdrapywać się na ściany.

Ocierać między meblami.

Nic niby tu nie zmienione,

a jednak pozamieniane.

Niby nie przesunięte,

a jednak porozsuwane.

I wieczorami lampa już nie świeci.”.

Kocia tęsknota objawia się utratą apetytu, przesadną  pielęgnacją futra, załatwianiem się poza kuwetą, nadmiernie długim snem. To są objawy silnego stresu. U części kotów mogą także pojawić się objawy grypy (co warto skonsultować z weterynarzem, aby wykluczyć inne dolegliwości).

Osamotniony kot niepokoi się, kiedy jego opiekun długo nie wraca do domu. Mruczek tęskni za swoim opiekunem i czuje się niepewnie nawet w  swoim normalnym otoczeniu. Po powrocie opiekuna, na odgłos jego kroków, zwierzę przybiega do drzwi, ociera się o niego i głośno mruczy. Tak manifestuje swoja radość z jego powrotu. Bywa, że kot przez kilka godzin nie odstępuje swojego właściciela i koniecznie chce się do niego przytulić i ułożyć się na jego kolanach. Tak właśnie jawi się przywiązanie kotów do właścicieli.

Podsumowanie

Jak wynika z powyższego artykułu koty to bardzo uczuciowe zwierzęta. Swoje kocie emocje okazują jednak w dość skomplikowany sposób. Warto nauczyć się ich rozpoznawania i w odpowiedni sposób reagować na kocie zachowania. Trzeba starać się zrozumieć emocje kotów. Tylko na wzajemnym zrozumieniu można zbudować trwałą i przyjazną relację z mruczkiem.